top of page

Avukatlık Mesleğinin Özgürce Yapılmasına İlişkin Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Tavsiye Kararı

​

Temsilci Bakanların, 25 Ekim 2000 tarihli 727. toplantısında, Bakanlar Komitesi tarafından benimsenen; Üye Ülkeler Bakanlar Komitesi’nin Avukatlık Mesleğinin Özgürce Yapılmasına ilişkin Rec(2000)21 tavsiye kararıdır.

​

Bakanlar Komitesi;

Avrupa Konseyi Statüsü’nün 15.b maddesi gereğince; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ilgili hükümlerini; 1990 Aralık tarihinde kabul edilmiş, Avukatların işlevlerine Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Temel İlkelerini;

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin, yargıçların bağımsızlığı, etkinliği ve işlevlerine ilişkin 13 Ekim 1994, R(94)12 sayılı tavsiye kararını dikkate alarak;

Avukatların ve oluşturdukları meslek kuruluşlarının, aynı zamanda, insan hakları ve temel özgürlüklerin korunmasındaki ana işlevlerinin altını çizerek;

Avukatların özellikle kişisel özgürlüklerin savunulması durumunda, Hukuk devletinin güçlenmesi için, mesleki özgürlüklerinin geliştirmek arzusuyla;

Avukatları, kim tarafından ve hangi gerekçeyle olursa olsun, doğrudan ya da dolaylı biçimde, etki, kışkırtma, baskı, tehdit ya da yersiz müdahalelere muhatap etmeyecek, meslek bağımsızlıklarını kabul edilemez kısıtlamalar olmaksızın altına alacak hakça bir yargılama sisteminin gerekliliğinin bilinciyle;

Avukatlık meslek sorumluluklarının eksiksizce yerine getirilmesinin gözardı edilmemesi dileği ve özellikle, avukatların, bir yandan müvekkillerine, diğer yandan mahkemelere karşı yüklendikleri ödevler arasında tam bir denge kurabilecek yeterli donanıma sahip olmaları gereğinin ayırdında olarak;

Adalet ulaşmanın, ekonomik bakımdan güçsüz kişilerin de avukatlık hizmetlerinden yararlanmasını gerektirebileceği dikkate alınarak;

Üye ülkeler hükümetlerine, bu tavsiye kararında yer alan ilkelerden zorunlu buldukları hayata geçirecek bütün önlemleri almalarını ya da duruma göre geliştirmelerini tavsiye eder.

Bu tavsiye kararında yer alan “avukat” sözcüğünden; mahkeme önünde savunmaya, müvekkilleri adına hareket etmeye, yasayı uygulamaya, dava açmaya ya da danışmaya müvekkillerini temsile ulusal hukuka uygun olarak yetkili kılınmış ve bu sıfatı taşıyan kişi anlaşılacaktır.

AVUKATLIK MESLEĞİNİN ÖZGÜRCE UYGULANMASINA İLİŞKİN GENEL İLKELER

  1. Özellikle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin açık hükümleri ışığı altında, gerek devlet erki, gerekse kamu tarafından ayrımcılığa ve haksız müdahalelere yer vermeksizin, avukatlık meslek özgürlüğünün hayata geçirilmesi, korunması ve saygı gösterilmesine yönelik zorunlu bütün önlemlerin alınmış olması gereklidir.

  2. Avukatlık mesleğine giriş ve mesleğin sürdürülmesine ilişkin kararlar bağımsız bir merci tarafından alınmış olsun ya da olmasın bu mercinin kararları tarafsız ve bağımsız bir mahkeme önünde itiraza konu olabilmelidir.

  3. Avukatlar, düşünce, ifade, seyahat ve yerleşme, örgütlenme ve toplantı özgürlüğüne sahip olmalıdır; Ayrıca avukatlar özellikle, yargısal reformlar önerme, adalet yönetimi ve yasalara ilişkin sorunlarda kamusal tartışmalara katılma hakkına sahip olmalıdır.

  4. Avukatlar, meslek ahlak ilkeleri, sınırları içerisindeki eylemlerinden ötürü hiçbir türden baskı, ceza ya da tehdidine muhatap edilmemelidir.

  5. Avukatların, meslek ahlaklarına uygun biçimde temsil edebilmeleri, özel olarak görüşüp tavsiyelerde bulunabilmeleri için, özellikle özgürlükleri kısıtlanmış müvekkillerine ulaşma yolları açık olmalıdır.

  6. Avukatlar ve müvekkilleri arasındaki meslek sırlarına saygının gözetilmesi için her türlü önlem alınmış olmalıdır. Bu ilkeye getirilecek istisnalar ancak hukuk devleti ile bağdaşabilir ölçüde geçerlidir.

  7. Avukatların meslek ahlakları çerçevesindeki girişimlerde, müvekkillerinin haklarını ve çıkarlarını savunurken, bütün aleni dosyalara ulaşmaları sağlanmış, mahkemeler önüne çıkmaları karşısındaki bütün engeller kaldırılmış olmalıdır.

  8. Aynı davaya katılan her avukat mahkemeden eşit saygı görmelidir.

HUKUK ÖĞRENİMİ , AVUKATLIK MESLEĞİNE GİRİŞ VE MESLEKİ GELİŞME

  1. Hukuk öğrenimi, avukatlık mesleğine kabul ve mesleğin icrası, hiç kimse için, cinsiyet ya da cinsiyet tercihi, erk, renk, din, siyasal düşünce ve her türden etnik ya da toplumsal köken, ulusal bir azınlığa mensubiyet, itibar, doğum ya da bedensel yetersizlik gerekçeleriyle reddedilmiş olmamalıdır.

  2. Hukuk donanımı ve düzeyli bir ahlakın, mesleğe giriş ve mesleki gelişmede ön şart olduğunu belirleyen gerekli tüm düzenlemeler yapılmış olmalıdır.

AVUKATLARIN KONUMU VE ÖDEVLERİ

  1. Barolar ya da diğer avukat meslek kuruluşları; ahlak kurallarını ve mesleğin uygulama ilkelerini belirlemiş ve avukatların müvekkillerinin meşru çıkarlarına tam bir bağımsızlık, özen ve dürüstlük içinde savunduklarını izlemek amacıyla düzenlemeler yapmış olmalıdır.

  2. Avukatlar meslek ahlak ilkelerine, iç mevzuata, ilgili diğer düzenlemelere uygun biçimde meslek sırlarına saygı göstermekte olmalıdır. Müvekkilinin kabulu olmayan her türlü sır tutma ihlali belirlenmiş bir cezaya konu olmalıdır.

  3. Avukatların müvekkillerine karşı ödevleri aşağıda sayılanlardır.

    1. Yükleneceği masraflar da belirtilerek müvekkili olayla ilgili yasal hak ve yükümlülükleri ve davasının olası sonuçları konusunda bilgilendirerek yol göstermek;

    2. Çekişmeli konuları her şeyden önce dostane çözümlere yöneltmeye gayret etmek.

    3. Müvekkillerin hak ve çıkarlarına zarar vermemek, korumak ve hayata geçirmek.

    4. Çıkar çatışmalarını önceden bildirmek.

    5. Sürdürdüğü iş hacmini aşacak boyutta iş kabul etmemek;

  4. Avukatlar mahkeme önünde yargı erkine saygılı, meslek ahlak ilkelerinin çerçevesi içerisinde, ilgili düzenlemeler ve diğer ulusal kurallara uygun davranmalıdır. Avukatların mesleklerinin herhangi bir nedenle icra etmemeleri veya edememeleri, müvekkillerinin ya da hizmetlerine ihtiyacı olan diğer kişilerin çıkarlarına zarar vermemelidir.

KİŞİLERİN AVUKATA BAŞVURABİLMESİ

  1. Bağımsız avukatlar tarafından sunulan hukuki hizmetlerden her kişinin sorunsuz biçimde yararlanmasını gözeten bütün önlemler alınmış olmalıdır.

  2. Avukatlar ekonomik gücü yetersiz kişilere de hukuki hizmet sunmaları konusundan yüreklendirilmelidir.

  3. Üye ülkeler hükümetleri, başta özgürlüğü kısıtlamış kişiler olmak üzere, ekonomik gücü yetersiz kişilerin de gerektiğinde yargılama süresince somut olarak katılabilmelerini, yargı hizmetlerinin bu kişilere açık tutulmasının sağlamış olmalıdır.

  4. Avukatlar müvekkillerine karşı ödevlerini yerine getirirken, müvekkillerinin kısmen ya da tamamen kamu yardımlarından yararlanmakta olup olmadıklarının etkisinde kalmamalıdır.

KURULUŞLAR

  1. Avukatlar meslek ahlakını geliştirmek, bağımsızlık ve çıkarlarını koruma amaçlı, bölgesel, ulusal ve uluslar arası derneklerin birine ya da birçoğuna üye olmakta serbest olmalı ve bu talepleri yüreklendirilmelidir.

  2. Barolar ve diğer meslek kuruluşları, devlet erki ve kamu karşısında özerk ve bağımsız kılınmış olmalıdır.

  3. Baroların ve diğer meslek kuruluşlarının üyelerini her türlü kısıtlama ve hakız müdahaleye karşı koruma girişimleri saygıyla karşılanmalıdır.

  4. Barolar ve diğer meslek kuruluşları avukatların bağımsızlığını sağlama amacıyla özellikle bu konularda yüreklendirilmelidir.

    1. Adaletin gereklerini hiçbir kaygı duymaksızın savunabilmeleri ve yerine getirebilmeleri;

    2. Avukatların toplumsal konumlarının, onur,saygınlık ve dürüstlüklerin titizlikle izlenip gözetilmesi;

    3. Avukatların özellikle ekonomik gücü yetersiz kişiler için adli yardım ve hukuki danışma sistemlerine katılma yollarının kolaylaştırılması;

    4. Hukuk reformları, mevcut yasalar ya da tasarı halindeki girişimlere desteklerin teşvik edilmesi;

    5. Koşulların gerektirdiği zamanlarda meslektaşlarına ve ailelerine yönelik sosyal yardımlaşma ve korumaların desteklenmesi;

    6. Diğer ülke avukatları ile avukatlık konumunun güçlendirilmesi amacına yönelik, uluslararası meslek kurallarında, gerek hükümetler arası gerekse hükümetler dışı örgütlenmelerde işbirliğine özendirilmesi;

    7. Avukatlar için olabilecek için en yüksek düzeyde yetkinlik, disiplin ve meslek ahlakını amaçlayan girişimler sağlanması;

  5. Barolar ve diğer meslek kuruluşları avukatların hak ve çıkarlarını korumak üzere, devlet organlarıyla karşı karşıya kalmaları dahil, aşağıdaki durumlar için gerekli önlemleri almış olmalıdır.

    1. Bir avukatın tutuklanması veya gözaltına alınması;

    2. Bir avukatın dürüstlüğüne kuşku düşürecek bir süreci başlatabilecek her türlü karar;

    3. Bir avukatın üstünün, mal ya da varlıklarının aranması;

    4. Avukatın elinde bulundurduğu her türlü eşya ya da evraka el konması;

    5. Avukatların tepkisini çekecek medya yayınları;

DİSİPLİN ÖNLEMLERİ

  1. Avukatların gerek yasayla gerekse barolar ya da diğer meslek kuruluşlarının ahlak ilkeleri arasında yer alan kurallara saygı göstermeleri durumunda disiplin kovuşturması dahil özel önlemlerin alınması uygun olacaktır.

  2. Barolar ya da diğer meslek kuruluşları avukatlara uyguladıkları disiplin önlemlerinden sorumludur, aksi durumda avukatın davranışına katılmış sayılırlar.

  3. Disiplin cezası uygulama yöntemleri Avrupa İnsan Halkaları Sözleşmesi’nin ilke ve kurallarına tam bir uyum içerisinde sürdürülmeli ve aynı zamanda avukatın sürece katılmasını ve yargı önünde itiraz hakkını içermelidir.

  4. Avukatlarca işlenen disiplin suçlarının cezalarında oranlılık ilkesi gözetilmiş olmalıdır.

bottom of page